‘Het is toch ongekend dat er af en toe zoveel goed voedsel wordt doorgedraaid’

© Stichting Voedselbank Dronten / De Stentor

Een interview met Arie Burggraaf, projectleider bij Groente & Fruitbrigade IJsselmuiden en secretaris Voedselbank Dronten. In 2021 organiseerde hij met de Voedselbank Dronten een eerste succesvolle appelpluk. Bij verschillende telers in de regio plukten vrijwilligers 15.000 kilo appels. Die werden vervolgens verdeeld over verschillende Voedselbanken om het voedselpakket aan te vullen. Vanwege het succes van vorig jaar wordt de appelpluk dit najaar opnieuw georganiseerd. Inmiddels hebben meerdere telers in de Flevopolder zich aangemeld voor het evenement.

Ook de Harderwijkse Uitdaging zorgt vanuit haar netwerk voor het grote aantal vrijwilligers dat nodig is om de oogst binnen te halen. De opbrengst van De Laatste Pluk is bestemd voor verschillende stichtingen, en elke plukker krijgt een zak met appels mee.

KOM PLUKKEN HARDERWIJK!

Appelplukkers gezocht: nog meer appels, voor nog meer Voedselbanken!

Interview: Marry van Koot

M: Waarom een laatste pluk?
A: De Laatste Pluk is ontstaan om voedselverspilling tegen te gaan en de voedselpakketten van de Voedselbanken aan te vullen met meer vers fruit en verse groenten. We zagen dat veel goed voedsel werd doorgedraaid, omdat het voor de telers te duur was deze laatste pluk nog te oogsten. Het gaat dan vaak om ‘buitenbeentjes’ of fruit waar een klein beurs plekje op zit, of een komkommer die te krom is om in de winkel te verkopen. De appels van de laatste pluk zijn niet mooi genoeg om in de winkels te verkopen en worden gebruikt om sap van te maken. Als je weet dat een kilo appels plukken de teler 15 cent kost en zij van de fabrikant maar 10 cent per kilo krijgen, dan kost dit de teler dus 5 cent per kilo. Hoe mooi is het dan dat de pluk je niets kost, je er ook nog een goed doel mee steunt en – last but not least – een hoop gezelligheid geeft.

M: Je bent naast secretaris van de Voedselbank Dronten projectleider bij de Groente & Fruitbrigade IJsselmuiden. Wie is Arie Burggraaf?
A: Ik ben echtgenoot, vader en opa. Ik zet me in om voedselverspilling tegen te gaan en om op allerlei mogelijke manieren de voedselpakketten aan te vullen met gezonde producten. De laatste jaren werd dit steeds lastiger omdat de supermarkten zelf ook allerlei acties hebben ingezet om verspilling tegen te gaan, denk aan ‘too good to go’, afgeprijsde versartikelen waarvan de houdbaarheidsdatum bijna is verlopen en noem maar op. Hieruit is dus ook het idee van De Laatste Pluk ontsproten.

M: Hoe ben jij zo bij de Groente & Fruitbrigade beland? De andere vestigingen Poeldijk en Venlo liggen namelijk niet bepaald in de buurt van IJsselmuiden.
A: De Groente & Fruitbrigade is een aparte stichting – los van de Voedselbanken Nederland – die de versproducten levert aan de Voedselbanken. Na het appelpluksucces van vorig jaar is mijn naam ‘in het rond gaan zingen’ en heeft de brigade mij benaderd met de vraag of ik een vestiging wilde opstarten in IJsselmuiden. De verwachting voor het eerste jaar was een omzet van 100.000 ton. We zitten nu eind augustus al op een omzet van 140.000 ton. Dus het blijkt wel dat er veel vraag en aanbod is voor meer gezonde producten.

M: Wie of wat is de organisatie Groente & Fruitbrigade?
A: De Groente & Fruitbrigade is opgericht omdat Voedselbanken onvoldoende verse groenten en fruit aangeleverd krijgen. Het is onze wens om dat te veranderen, om goed eten beschikbaar te stellen voor iedereen. Als je het landelijk bekijkt, dan is er een schrijnend tekort aan gezond voedsel in de voedselpakketten, terwijl er enorme overschotten en buitenbeentjes verloren gaan.

De Groente & Fruitbrigade is opgericht met de missie om wekelijks voldoende verse groenten en fruit te bieden aan alle voedselbankklanten in Nederland. In 2018 ging de eerste vestiging van de brigade van start in het centrum van het Westland, Poeldijk. In 2021 kwam daar vestiging Venlo bij en begin dit jaar IJsselmuiden.

Al vele telers en handelaren hebben onze brigade gevonden en doneren aan een van onze locaties. De brigade zorgt voor verspreiding aan de distributiecentra van de Voedselbanken Nederland. In de relatief korte periode van drie jaar zijn we uitgegroeid tot een organisatie die wekelijks 93.000 mensen via de Voedselbanken van groente en fruit voorziet. Dit bewijst dat we een gat in de markt hebben aangeboord en hier veel behoefte aan is.

De Laatste Pluk

M: Dat jullie innovatief bezig zijn, blijkt uit het feit dat de brigade in 2021 door de vakjury en het publiek is uitgeroepen tot een van de winnaars van de Gezonde Innovatie Award.
A: (Lacht) Oh, hebben we een prijs? Wat leuk! Ja, daar houd ik me niet zo mee bezig. Ik focus me veel meer op het tegengaan van de verspilling. Het is toch ongekend dat er af en toe zoveel goed voedsel wordt doorgedraaid. Wist je dat we met al het verspilde voedsel alle mensen die honger lijden op deze wereld maar liefst 3 keer van voedsel kunnen voorzien? Ik ga dan ook de boer op. Ik houd me bezig met coördineren, organiseren en het binnenhalen en distribueren van de producten. Daarnaast maak ik afspraken met boeren, tuinders en handelaren. En ik onderhoud contacten met distributiecentra van de Voedselbanken en zoek een goede afzetmarkt voor alle producten. Soms krijg ik hele grote partijen aangeboden en dan spreek ik over een paar ton aan bijvoorbeeld paprika’s of komkommers, of net wat een teler in de aanbieding heeft. Door diverse oorzaken kan ik soms niet zoveel kwijt aan de Voedselbanken als ik wel eens zou willen of kunnen.

M: Nu zie je mijn voorhoofd waarschijnlijk één groot vraagteken worden. Is dan niet alles wat je krijgt welkom?
A: Ja natuurlijk, maar soms hebben de Voedselbanken niet voldoende opslagruimte, is de partij te groot of de houdbaarheidsdatum niet zo lang en zoek ik een ander afzetgebied. Zo kan ik nu dus onder andere ook Stichting Mensen in Nood 0341 blij maken.

M: Kunnen Voedselbanken dit dan niet zelf uitventen?
A: Nee, Voedselbanken Nederland heeft onder andere in de statuten vastgelegd dat ze geen voedsel aan andere organisaties mogen verstrekken. Dit heeft te maken met strenge hygiënevoorschriften en aansprakelijkheidsstelling.

M: Hebben zich voor De Laatste Pluk al veel vrijwilligers gemeld?
A: Ja, we hebben al best een leuk aantal bij elkaar, maar die hebben we dit jaar ook hard nodig, omdat er meer telers meedoen en dus ook meer plukdagen zijn ingepland. Naast vrijwilligers van de Voedselbanken, melden zich ook organisaties en bedrijven die De Laatste Pluk gebruiken als teambuilding of teamuitje. Vorig jaar was de burgemeester van Dronten zo enthousiast dat hij, na het officiële gedeelte, zelf ook appels heeft geplukt en zich voor dit jaar weer heeft opgegeven als vrijwilliger.

M: Een van mijn standaard vragen is: kunnen maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven elkaar versterken? Dit hoef ik aan jou niet te vragen, want zowel de brigade als De Laatste Pluk laten zien dat dit mogelijk is en voor beide partijen voordeel oplevert. De teler hoeft zijn buitenbeentjes niet af te voeren en de consument heeft gratis voedsel. In de polder worden ook veel uien en aardappelen geteeld. Zie jij eventueel mogelijkheden of er hiervoor in de toekomst een raapproject zou kunnen worden opgestart?
A: (Lacht) Joh, dat je dat nu vraagt! Pas geleden reed ik in de polder waar een grote combine de uienoogst binnenhaalde. Wat mij opviel was dat de combine niet bij de laatste rijen met uien kon komen en die bleven dus gewoon staan. Tja, misschien een project voor de toekomst?

M: Kunnen ook particulieren terecht om te oogsten?
A: Dat durf ik niet te zeggen. Misschien als je goede afspraken maakt met de boer. Maar ik kan me ook voorstellen dat de boer niet Jan en alleman op zijn land wil.

M: Dit project doet me denken aan het Bijbelverhaal van Ruth. Daarin mochten ook al de armen de koren- en graankorrels rapen die op het land achterbleven.
A: Ja, armoede en honger is van alle tijden, daarom is het extra belangrijk dat mensen zich blijven inzetten om dit te bestrijden.

M: Waar word je blij van?
A: De kleinkinderen. En iets voor elkaar krijgen waarvan iedereen zegt: ‘dat gaat je niet lukken.’

M: Heb je recentelijk nog iemand blij gemaakt?
A: Ik vond bij het grofvuil een motordriewieler, waarvan de as was gebroken. Ik heb de benodigde onderdelen bij de fietsenmaker gekocht en de driewieler weer gerepareerd. Als ik nu zie hoeveel plezier de kleinkinderen hiervan hebben word ik er zelf ook gelukkig van.

M: Heb jij een quote of lijfspreuk?
A: ‘Leef nu, het is later dan je denkt!’